Op de Dag van de Scheiding vragen ook wij vanuit de Beroepsorganisatie Kindbehartiger aandacht voor artikel 12 IVRK en het hoorrecht van kinderen bij de rechter.
“De wijze van invulling van het hoorrecht uit artikel 12 IVRK reist hun verdere leven met kinderen mee!”
Ze zit voor me. We kennen elkaar net een week. Zij, meisje van 11 en ik, haar Kindbehartiger. We zijn nog aan het bouwen aan onze vertrouwensrelatie.
Ze heeft een briefje voor zich, want tja …. morgen mag ze in gesprek met de rechter. Ze denkt dat ze weet wat ze wil zeggen. Ik vraag haar wat ze fijn vindt; haar lijstje doornemen zodat ze haar gedachten en gevoelens kwijt kan of dat we eerst wat anders gaan doen samen en op het lijstje terugkomen.
Ze wil haar lijstje doornemen. Dat doen we. Ze vertelt dat ze de rechter wil laten weten dat haar ene ouder er niks aan kan doen, dat de ander vooral vervelend doet, altijd bozig is en lelijke dingen zegt en ze gewoon het idee heeft dat die ouder niet bij haar past.
Ik beeld me het kindgesprek bij de rechter in. Dit meisje met haar loyaliteit, verwarde gedachten en gevoelens, lopend door dat poortje op zoek naar de kamer waar de rechter haar zal treffen. Haar briefje bij zich. Zonder context.
De uitnodigingsbrief die ze heeft gehad. Bij de ene ouder thuis waar ze haar hoofdverblijfplaats heeft. Misschien samen gelezen en voorbereid met haar ouder aldaar. Misschien ook niet. Ik beeld mij in hoe ze daar loopt, wie met haar meegaat.
Een gevoel van onmacht bekruipt mij als haar Kindbehartiger. Ze is net een traject gestart bij mij en dan nu al meteen dit gesprek bij de rechter. Een gesprek dat impact zal hebben op haar. Op ons verdere traject. Een zitting die nog volgt tussen ouders. Een uitspraak.
Terwijl ik net begonnen ben, haar stap voor stap wil leren kennen en wil de-escaleren. Wil werken aan herstel met ieder van haar ouder. Haar coping mechanisme wil vinden en wil ombuigen samen met haar.
We rollen meteen ergens in. Ze wil dat gesprek met de rechter aangaan zegt ze, om haar ene ouder te helpen dingen duidelijk te maken over de andere ouder.
Van alles gaat door mij heen zonder nog de gehele context te weten. Wat pikt de rechter hiervan op? Wat weet de rechter over haar (cognitieve) ontwikkeling, haar hechting, haar karakter, haar levenslijn en hoe kan hij of zij in de vorm van het huidige kindgesprek de context helder krijgen? Een onmogelijke taak voor deze rechter in het korte tijdsbestek dat ze hebben en vanuit hun rol als rechter. Analyseren wat een kind echt nodig heeft en wenst is iets waar wij als Kindbehartigers de tijd voor nemen middels meerdere gesprekken en vaak zelfs gedurende enkele maanden. Hoe kan ik de rechter helpen dit te weten te komen? Ik ken dit meisje ook net een week!
Ik besluit dat ik dit vastberaden meisje voor nu alleen maar zo goed mogelijk kan voorbereiden. Haar het gevoel kan geven dat ik er ben en mij zal richten ook op de nazorg: haar opvangen na het kindgesprek, de uitspraak uitleggen en alles wat daarna volgt zal oppakken met haar.
We bekijken een filmpje over het kindgesprek bij de rechter, we tekenen hoe het eruit ziet en hoe het gaat, ik leg haar uit dat ze mag gaan en niet hoeft en ze dit zelf mag beslissen. We bespreken haar lijstje punt voor punt en bedenken vragen die zij de rechter wil stellen.
Dan zegt ze: “Ik weet eigenlijk niet of ik het wel wil, dat kindgesprek met de rechter. Ik vind het spannend. Ik durf dit alleen niet te zeggen.”
We bespreken samen dat ik haar ouders zal informeren. Dat doe ik.
Een week later zit ze bij mij aan tafel. Ze buigt over tafel en kijkt naar beneden. Ze is toch naar het kindgesprek gegaan. “Ik wilde het toch, om te helpen”, zo zegt ze.
Ik zie de impact ervan op haar, niet wetende wat er achter de voordeur is gebeurd en wat maakte dat ze toch is gegaan. Wetende dat er ook nog een uitspraak volgt.
We gaan aan de slag. Op kind niveau. Spelenderwijs. Weken…. Maanden….
Met een uitspraak en de nodige opschudding tussendoor.
We ondervangen het. Ik naast haar. Met veel werk dat moet worden verricht. Ook met ouders.
En dan …. haar woorden maanden later: “Ik wou dat ik dat gesprek bij de rechter toen nog niet had gedaan. Ik voel me er schuldig door. Ik voel me nu namelijk heel anders dan toen. Ik denk totaal anders over alles. Snap het allemaal beter.”
Ik ontschuldig haar, bekrachtig haar. We versterken haar zelfvertrouwen en zijn bezig met herstel op allerlei lagen.
Opnieuw besef ik mij als ontwikkelaar van de rol van de Kindbehartiger onze missie en visie. Het waarom! Dat dit anders mag en eigenlijk moet. Ik stel mezelf weer de vraag hoe we ook rechters kunnen helpen en heb daar ideeën over.
En ja, kinderen moeten zich ECHT gezien en gehoord voelen. Zoals artikel 12 IVRK stelt hebben zij het recht hiertoe. Maar dit mag nooit als een verplichting voelen, ook niet vanuit de loyaliteit naar ouders!!!
Kinderen verdienen tijd en aandacht, via een onafhankelijke deskundige, waarbij middels een zorgvuldige vertaalslag de kindpostie in kaart wordt gebracht vanuit zijn of haar context, zijn of haar karakter, coping, overtuigingen, levenslijn en ontwikkeling. De hulpvraag van het kind moet verbonden worden met het juridisch speelveld. Rechters hebben handvatten nodig.
Het is oprecht fijn dat het hoorrecht vanuit het IVRK van kinderen zoveel meer aandacht krijgt vandaag de dag. De invulling van het kindgesprek op de huidige manier en het hoorrecht vraagt om een andere, meer kindvriendelijke invulling. Immers zal dit belangrijke moment met een kind meereizen zijn of haar verdere toekomst in!
Door: Marieke Lips
KidsInbetween
Beroepsorganisatie Kindbehartiger